21 Mayıs 2016 Cumartesi

Klavuz için Matkap Çapları Nedir?

Mekanik bakım atölyelerinde en sık rastladığımız uygulamalardan biri klavuz çekme işlemidir. Basit bir aparatı bir yere monte etmek istediğimizde ya da varolan vida yolunun deforme olmasından dolayı yeni bir vida deliği açmak istediğimizde genelde uyguladığımız yöntem klavuz çekmektir.

Klavuz çekmek istediğimizde genellikle aklımıza takılan soru '' Hangi matkap ile deleceğim''.  Bu bilgiyi birçok internet sitesinden edinebiliriz. Öncelikle çekmek istediğimiz klavuzun ve takmak istediğimiz vidanın birbirine uygun olduğunu bilmek gerekir. Bunu da diş tarağı yardımıyla whitworht mu yoksa metrik mi olduğunu ve kaç diş olduğunu anlayabiliriz.

Bunu belirledikten sonra örneğin M10 klavuz çekmek için 8.5 matkap ucuyla delmek gerektiğini bilmek kalıyor. Bunu da kullana kulllana aklımızda tutabiliriz. Ya da aşağıda ki tablolar yardımıyla belirleriz.
Vida Tipi
Matkap Çapı
M3
2,5
M4
3,3
M5
4,2
M6
5
M8
6,8
M10
8,5
M12
10,2
M14
12
M16
14
M18
15,5
M20
17,5
M22
19,5
M24
21
M27
24
M30
26,5


                                                              Metrik Vida İçin Matkap Çapları


AMERİKAN (UNC) Kaba Vida
ANMA ÇAPI
DİŞ ADEDİ
DIŞ ÇAPI
MATKAP ÇAPI
Nr. 1
64
1,854
1,50
Nr. 2
56
2,184
1,80
Nr. 3
48
2,515
2,10
Nr. 4
40
2,845
2,30
Nr. 5
40
3,175
2,60
Nr. 6
32
3,505
2,85
Nr. 8
32
4,166
3,50
Nr. 10
24
4,826
3,90
Nr. 12
24
5,486
4,50
1/4"
20
6,350
5,20
5/16"
18
7,938
6,60
3/8"
16
9,525
8,00
7/16"
14
11,112
9,40
1/2"
13
12,700
10,75
9/16"
12
14,288
12,25
5/8"
11
15,875
13,50
3/4"
10
19,050
16,50
7/8"
9
22,225
19,50
1"
8
25,400
22,25
1 1/8"
7
28,575
25,00
1 1/4"
7
31,750
28,25
1 3/8"
6
34,925
31,00
1 1/2"
6
38,100
34,00
1 3/4"
5
44,450
39,50
2"
4,5
50,800
45,25
2 1/4"
4,5
57,150
51,60
2 1/2"
4
63,500
57,25
2 3/4"
4
69,850
63,60
3"
4
76,200
69,90
3 1/4"
4
82,550
76,25
3 1/2"
4
88,900
82,60
3 3/4"
4
95,250
89,00
4"
4
101,600
95,30

                                         Whitworht Amerikan Kaba Vida Diş Adedi Ve Matkap Çapı

WHITWORHT (BSF) İnce Vida
ANMA ÇAPI
DİŞ ADEDİ
DIŞ ÇAPI
MATKAP ÇAPI
3/16"
32
4,762
3,90
7/32"
28
5,656
4,50
1/4"
26
6,350
5,30
9/32"
26
7,142
6,10
5/16"
22
7,938
6,70
3/8"
20
9,525
8,20
7/16"
18
11,113
9,60
1/2"
16
12,700
11,00
9/16"
16
14,288
12,50
5/8"
14
15,875
14,00
11/16"
14
17,463
15,50
3/4"
12
15,050
16,75
7/8"
11
22,225
19,75
1"
10
25,400
22,75
                                                         Whitworht İnce Diş, Diş Adedi ve  Matkap Çapı

WHITWORTH (BSW) Normal Vida
ANMA ÇAPI
DİŞ ADEDİ
DİŞ ÇAPI
MATKAP ÇAPI
1/16"
60
1,59
1,20
3/32"
48
2,38
1,90
1/8"
40
3,18
2,50
5/32"
32
3,97
3,20
3/16"
24
4,76
3,60
7/32"
24
5,56
4,50
1/4"
20
6,35
5,10
5/16"
18
7,94
6,50
3/8"
16
9,53
7,90
7/16"
14
11,11
9,25
1/2"
12
12,70
10,50
9/16"
12
14,29
12,10
5/8"
11
15,88
13,50
3/4"
10
19,05
16,50
7/8"
9
22,23
19,25
1"
8
25,40
22,00
1 1/8"
7
28,58
24,75
1 1/4 "
7
31,75
27,75
1 3/8"
6
34,93
30,50
1 1/2"
6
38,10
33,60
1 5/8"
5
41,48
35,50
1 3/4"
5
44,45
39,00
1 7/8"
4,5
47,63
41,50
2"
4,5
50,80
44,50
2 1/4"
4
57,15
50,00
2 1/2"
4
63,50
56,50
2 3/4"
3,5
69,85
62,00
3"
3,5
76,20
68,00
                                                   Whitworht Normal Diş, Diş Adedi ve Matkap Çapı



Kuru Tip Toz Emme Sistemleri Nasıl Çalışır? Filtreli Toz Emme Sistemleri

Toz ve partikül oranı yüksek olan işletmelerde iş sağlığı ve güvenliği açısından tehlike yarattığı için toz emme sistemleri kullanılır. En çok rastlanan toz emme sistemlerinden biri de kuru tip toz emme sistemleridir. Bu uygulamaların başında da filtreli toz emme sistemleri gelir.

Toz emme sistemleri filtre ünitesi, fan, bağlantı boruları, valfler  ve boşaltıcı gibi elemanlardan oluşur. Fan kapasitesi, filtre sayısı, filtrenin geçirgenlik mikronu, boşaltıcı tipi ve montaj hattı uzman ekiplerce yapılan ölçümler ve kapasite hesapları ile belirlenir.



Filtrelerin görevi işletmeden çekilen tozlu havanın tozunu tutup havaya atmamaktır. Dolayısıyla çevre kirliliğini önler. Toz emme sistemlerinde en fazla karşılaşılan bakım işlerinden biri de bu filtrelerin temizliği ve değiştirilmesidir. İşletme şartlarına ve toz yoğunluğuna göre bu filtrelerin bazı periyortlarda değiştirilmesi gerekir. Çünkü zamanla fitre gözenekleri tıkanabilir yırtılabilir. dolayısıyla toz emmeden verim alamayız. Özellikle bacadan dışarıya normalden fazla toz attığını görüyorsanız filtrelerden birinin veya birkaçının yırtık olduğunu tahmin edebiliriz. Yırtık filtreyle uzun süre çalışmak ise partiküllerin sürekli fan ile temas etmesinden dolayı fan balansı ve ilerleyen zamanlarda fan kanatlarında aşınmalara sebep olabilir.


Valfler ise bir boru yardımıyla filtrelerin iç kısmına belirli aralıklarla hava püskürterek filtre dış çeperine yapışan partüküllerin düşmesini sağlar. Valf sisteminde ki problemlerde ise filtre içine hava püskürtmez ve sistemin çekişini dolayısıyla kapasitesini etkiler. Ya da valf sürekli hava veriyorsa hava kaybı yaşıyorsanız demektir.

Tozlu ortam makinesi olduğu için fan rulman yataklarının yağlamasının düzenli olarak yapılması ve toz tutucularına ( keçe, o-ring v.b) dikkat edilmesi gerekir. Rulmanların en büyük düşmanının toz olduğunu unutmamalıyız.




Resimde de havanın akış yönünü belirttim. Emiş fanı yardımıyla işletme içinden çekilen hava + partiküller filtrelerden geçerken partiküller kalır ve hava geçer. Ayrılan temiz hava dış ortama atılır partiküller ise valflerden püskürtülen basınçlı hava ile düşürülür ve tankın altında ki boşaltıcı yardımıyla havadan ayrılarak dışarı alınır.



Bazı uygulamalarda ayrılan partiküller kazanda biriktirilip ya da altına konveyör ban sistemi kurularak tekrar geri kullanılabilir. Örnek; seramik sektörü....

Çalışma sistemi gayet basit fakat bakımı zaman olabilir bir sistemdir. Dolayısıyla filtre bakımını zamanında yapmamak ağır sonuçlara sebep olabilir. Rulman yatakları ve valflerde zaman zamana kontrol edilmelidir.

İyi Çalışmalar.

Zincirlerde Parmak Hesabı Ne Demektir? Nasıl Ölçülür?

İşletmelerde en çok kullanılan aktarma organlarından biri de zincir dişlilerdir. Zincirler kayış kasnağa göre daha verimlidirler. Zincirlerde, kayışla aktarımlara göre devir kaybı yaşanmaz. Kayışlara göre daha yüksek güç aktarımları yapılabilir. Fakat zincirlerin dezavantajları gürültülü çalışması ve bakım masrafının daha çok olmasıdır. Yüksek devir gerektiren yerlerde zincir kullanmak pek tercih edilmez.

Peki ustaların sıkça söz ettiği yarım parmak , bir parmak zincir gibi ifadelerde ki ''parmak'' ne demektir. Bakım ustaları tecrübelerinden dolayı ilk baktıklarında ölçü almadan ifade edebilirken genellikle mesleğe yeni başlayan arkadaşlar ölçmeden ifade etmekte zorluk çekebilir.

''parmak'' ifadesi inchtir. 1 inch ise 25.4 mm'ye denk gelmektedir. Dolayısıyla ifade edilen bir parmak zincirin pimleri arasında ki uzunluğun 25.4mm olduğu ifade edilmektedir. Bunu bakarak ifade etmektense bir kumpas yardımıyla ifade etmek ve ona göre sipariş vermek ise daha garanti bir yöntemdir.














Resimde görüldüğü gibi zincir baklasının iki piminin merkezinden merkezine ölçülen mesafe bize zincirin karakteristiğini verir. Yani resimde ki '' x '' mesafesini inch sistemine çevirerek zinciri isimlendirebiliriz. Örneğin x mesafesini 50.8mm ölçtüysek zincir 2 parmak demektir.

Bir diğer söyleyiş ile bahsettiğimiz bu x mesafesi zincirin hatvesidir. ISO ise bu isimlendirmeyi standarta dökmüş ve farklı isimlendirmiştir. Örneğin zincir kutularının yanında 10B1, 16B1 gibi ifadeler görebiliriz. Bu ifade ISO'nun zincirler için kullandığı isimlendirmedir.Burada 16B1'de B'den sonra gelen 1 zincirin kaç sıra olduğunu belirtiyor. Aşağıda ki tablonun sizlere yardımcı olacağını düşünüyorum.


Zincirin Parmak İfadesi
Ölçülen X Mesafesi
ISO Standartı
3/8 Parmak
9,525
06B1
½     Parmak (Yarım Parmak)
12,7
08B1
5/8 Parmak
15,875
10B1
¾ Parmak
19,05
12B1
1 Parmak
25,4
16B1
1 ½ Parmak
38,1
24B1
2 Parmak
50,8
32B1
3 Parmak
 76,2
 48B1

























Tablodan yararlanarak bir zincirin kaç parmak olduğunu anlayabiliriz.



İyi Çalışmalar

Konveyör Bant Ölçüsü Nasıl Alınır?

İşletmelerde en sık karşılaştığımız makinelerden biri de konveyör bantlardır. Kullanım yeri, sıklığı ve şartlarına bağlı olarak değişik zamanlarda konveyör bantları değiştirmek gerekir. Uygulama tipine göre sonsuz olarak yani konveyör bantın iki ucunu birleştirmeye gerek kalmadan değiştirilebildiği gibi aynı zamanda sonsuz olmadan istenip yani ilave bir ekleme yöntemi kullanılarak değiştirilebilen konveyör bantlarda bulunabilir.

Peki en sık karşılaştığımız problemlerden biri değiştireceğimiz konveyör bantı nasıl isteyeceğiz? Ölçülerini nasıl sipariş vereceğiz? 

Konveyör bantları isterken özellikle üç ebatınıda vermemiz gerekir. Bunlar; Konveyör bantın tam boyu, genişliği ve kalınlığı...









Resimde de görüldüğü gibi bant siparişi verirken bu üç ölçüyü vermek gerekir. Örneğin; 10500x600x10 mm gibi...

Peki konveyör bantı şaseden çıkarmadan ölçüyü nasıl alacağız. Bu işlemi yaparken iki kişi olmakta fayda var. Bir de basit metreye ihtiyacımız olacak.





Resimde gördüğümüz gibi önce avare ( gerdirme) ve tahrik tamburlarının arasını metre yardımıyla merkezden merkeze ölçeceğiz. Bilmemiz gereken diğer değişkenler ise avare ve tahrik tamburlarının çapları... Bildiğimiz gibi dairenin çevresi = pi sayısı x dairenin çapı....

Konveyör bantın boyunu hesaplarken= (iki merkez arası metre ile ölçtüğümüz uzunlukx2) + (tahrik tamburunun çevresinin yarısı) + ( Avare tamburunun çevresinin yarısı)

Siparişi verirken ölçülerinin yanı sıra konveyör bantın kullanım alanı ve diğer ihtiyaçlarınıda belirtmekte fayda var. Bantın malzemesi ; kauçuk v.b gibi... İstenen diğer özellikleri de yazmalıyız. Örneğin; 80 dereceye dayanıklı olacak gibi ...

Umarım yardımcı olur.


İyi Çalışmalar